Heb jij een hond, of ken je iemand met een hond die de hele dag aan staat? Die de hele dag lijkt te zeggen: ‘Wat gaan we nu doen? en nu? en nu?’ Een hond die geen rust kan vinden en bij het minste geringste weer actief lijkt te zijn. Hoeveel je er ook mee loopt, jouw hond lijkt niet moe te worden. Hoewel je er net een flinke wandeling erop hebt zitten ga je toch nog maar een rondje fietsen samen met jouw hond. Niks lijkt te werken, jouw hond wordt maar niet rustig. In dit artikel leg ik je uit waarom zelfs mijn werklijn een CouchPotato is en waarom voor honden die horendol zijn meer bewegen nou juist niet de oplossing is.
Welke aanleg heeft jouw hond?
Om goed te kunnen begrijpen wat ik bedoel met een actieve hond is het goed om terug te gaan naar de voorouders van de hond. Je kunt daarbij de volgende twee vragen beantwoorden:
- Is jouw hond een ras of een kruising waarbij het oorspronkelijke fokdoel een actieve taak bevat? Denk hierbij aan het hoeden van schapen, het (op)jagen van wild of zoals bij de husky’s; het trekken van de slee.
- Heeft jouw hond één of meer voorouders (ouders, grootouders of overgrootouders) die deze of een andere actieve taak met volle motivatie beoefent of heeft beoefend? Met volle motivatie bedoel ik dat ze het duidelijk leuk vinden en zich volledig inzetten. En dus niet de taak doen “omdat het moet” maar omdat ze willen.
Als je beide vragen met ja hebt kunnen beantwoorden dan heb jij een hond waarvan de aanleg voor hoge energie in het genenpakket zit. Als je niet weet wie de ouders zijn van jouw hond of welk ras jouw hond heeft is het lastig om goed antwoord te geven op bovenstaande vragen maar wellicht dat je zelf een inschatting kunt maken.
De reden dat de voorouders en de oorspronkelijke taak van belang zijn is omdat er jarenlang op geselecteerd is wat tot jouw hond heeft geresulteerd. Niet alle honden beoefenen hun taak nog en soms is hier zelfs niks meer van te merken. Maar wanneer je een Welsh Corgi Cardigan of Pembroke in huis haalt met prijswinnende ouders in het drijven van vee (dus niet perse op de tentoonstellingen prijswinnend). Dan moet je niet verstelt staan de kijken wanneer jouw pup regelmatig in jouw kuiten bijt, want dat is tenslotte wat in zijn genenpakket zit. Hetzelfde geldt voor een border collie die alles wat beweegt gaat drijven of een mechelse herder die bij overprikkeling in je kleding bijt. Het zit tenslotte letterlijk al in de hond, het hoeft er alleen nog maar uit te komen.
Wat is het verschil tussen een werklijn en een “gewone” hond?
Wanneer we spreken over een werklijn dan gaat het over een lijn binnen een specifiek ras van ouderhonden die geselecteerd zijn voor een speciale taak. Bij de siberische husky gaat dit over honden die geselecteerd zijn op bepaalde eigenschappen die nuttig zijn in de sledehondensport. Hierbij kan het verschillen of het gaat om een hond geselecteerd voor de sprint of de distance. Er worden dan andere eigenschappen verwacht. Naast de werklijn heb je ook een showlijn of het combinatietype. De showlijn zegt het al, een lijn met honden die zo goedmogelijk presteren op tentoonstellingen door qua exterieur en gedrag binnen de rasstandaard te vallen. Bij werklijnen is het uiterlijk van mindere en soms zelf van geen belang waardoor werklijnen weinig of zelfs niets lijken op de typische raskenmerken, ondanks dat ze op papier van hetzelfde ras zijn.
Goed, maar wat is dan het verschil tussen een werklijn en een “gewone” hond? Eigenlijk niet zo veel behalve dat de aanleg om te werken hoogstwaarschijnlijk ruimschoots aanwezig is. Elke “gewone” hond kan deze aanleg ook hebben en elke werklijn kan deze aanleg niet hebben. De kans is alleen vele malen groter, bijna zeker te noemen.
Wat is een actieve hond precies?
We hebben het over de aanleg gehad, maar hoe ziet een actieve hond er dan precies uit?
Een actieve hond is een hond die snel kan schakelen van rust naar actie en daarbij zich met doorzettingsvermogen en volhardenheid kan storten op zijn taak. Waarbij de taak afhangt van het genenpakket. Een herder die geselecteerd is op bijtwerk zal gemakkelijker en met meer gemotiveerd zijn om te bijten dan een sledehond die geselecteerd is op het trekken van de slee, bijten was hierbij geheel ongewenst en zal de sledehond veel minder snel laten zien. Je ziet dan ook direct de tegenstellingen van raseigenschappen. Maar dat is een onderwerp voor een andere keer.
Met name doorzettingsvermogen komt duidelijk naar voren. Actieve honden zijn vaak optimisten die zich niet laten tegenhouden door tegenslag. Als het linksom niet lukt, dan wel rechtsom. Als ze niet uitgedaagd worden, dan gaan ze zelf wel iets bedenken om zichzelf uit te dagen. Ze laten het er dus niet bij zitten zoals pessimistische honden wel zouden doen.
Waarom vraagt actie niet om meer actie?
Alles wat je aandacht geeft groeit. Dat is niet alleen het geval als je basisoefeningen zoals het gaan zitten en het wandelen zonder trekken wilt aanleren maar speelt ook alles een rol in het karakter van de hond. Als jij een actieve hond hebt is de motivatie tot actie en het hebben doorzettingsvermogen al reeds aanwezig. Vaak is alleen al iets doen al genoeg motivatie om in actie te komen, hier is geen externe beloning voor nodig.
We hoeven meer actie dus niet te trainen, want daar zijn ze nou juist al zo goed in. Je kunt je dus wellicht voorstellen dat wanneer we met een hond die vanuit zichzelf genoeg energie kan aanmaken om elke dag kilometers te gaan rennen je dit niet zelf nog hoeft uit te bouwen. Wat er dan namelijk ontstaat is dat jouw hond getraind wordt in het rennen van een x aantal kilometers. Als dit de bedoeling is, dan is dat natuurlijk helemaal prima. Maar wanneer je het rennen als uitlaatklep voor de energie wilt gebruiken zal dit de eerste paar keer werken. Echter, krijg je op den duur een hond met een prima conditie die niet meer moe is van het rondje fietsen dat je met hem doet. Je zult dan steeds verder moeten fietsen om hem moe te krijgen.
Overigens betekent moe niet perse een tevreden hond. “Lekker moe” is een uitspraak die ik regelmatig hoor. Vaak wordt hiermee bedoeld dat de hond dan lekker moe is voordat de eigenaar de deur uit gaat. De hond zal hoogstwaarschijnlijk gaan slapen wanneer hij alleen is waardoor de kans op ongewenst gedrag afneemt. Maar dat betekent dus niet dat de hond tevreden is met het alleen zijn. Hij heeft alleen geen energie meer om het te laten zien.
Daarnaast zit er in actie dat veel adrenaline en dopamine opwekt ook een verslavende component. Om het meest klassieke voorbeeld te geven is het gooien van ballen. Er zijn honden die kunnen dit tot in de treurigheid blijven doen, er is zelfs een soort obsessie ontstaan op de bal. De hond ziet niks anders meer dan die bal en zal aandringen op het gooien hiervan. De hond is verslaafd geraakt aan de hormonen die vrijkomen bij het gooien van ballen. Wellicht is hij dan fysiek uitgedaagd, maar mentaal staan de hormonen te stuiteren en is er allesbehalve rust.
Besef je tevens dat die hormonen die vrijkomen bij actie, want daar zijn ze tenslotte voor bedoeld, minstens 6 tot 8 uur nodig hebben om weer op het standaard niveau te komen. Stress hormonen (ook bij positieve dingen worden er stress hormonen aangemaakt) hebben zelfs nog langer de tijd nodig, namelijk tot wel 72 uur.
Kortom; honden die de aanleg hebben om snel in actie te komen hebben het niet nodig dat wij hen dat leren. Het zal de behoefte aan actie enkel groter maken.
Focus je op rust rust rust!
Waar actieve honden minder goed in zijn is het reguleren van rust. Het kunnen schakelen tussen rust en actie. Zeker wanneer wij ons veel focussen op het aanbieden van actie en beweging is dat wat groeit. Maar eigenlijk willen we, zeker in huis, dat de hond zijn eigen rust kan vinden.
Je kunt de hond op verschillende manieren helpen om rust te vinden. Het meest simpele gaat dit door het inzetten van management. Een bench, hekjes, een ren of een huiskamerkennel kunnen ervoor zorgen dat jouw hond makkelijker rust kan vinden. Simpelweg omdat hij niet bij alle interessante prikkels kan. Een tussenstap van bench naar meer vrijheid kan een grotere ren zijn of een touwtje dat bijvoorbeeld aan de tafelpoot vast zit. Het letterlijk begrenzen werkt natuurlijk niet op zichzelf want wanneer je een hond begrenst die helemaal hieperdepiep is zal dit waarschijnlijk alleen maar averechts werken. Voordat je van jouw hond verwacht dat hij rust kan nemen zal er eerst aan zijn behoeftes voldaan moeten worden. Dit kun je doen door de volgende volgorde van stappen te volgen alvorens je de bovengenoemde begrenzing toepast. Het instellen van een rustprotocol gaat je dan helpen.
- Fysieke uitdaging
- Beweging. Dingen die doorgaans voor een hoger energieniveau zorgen.
- Mentale uitdaging
- Oefeningen die denkwerk vragen zoals het aanleren van verschillende cue’s of door het aanbieden van hersenwerk en snuffelspellen.
- Ontspanning
- Door te kluiven op een bot, het likken aan een likmat, het uitlikken van een kong of op een andere manier dat jouw hond kan kluiven, sabbelen of likken.
- Rust
- Zorg voor een rustige plek waar jouw hond niet gestoord wordt. Ruimte om van plek (kussen, vloer e.d.) te wisselen heeft de voorkeur.
Je kunt dus al een hoop doen om je hond rustig te krijgen door hem meer rust en een hogere kwaliteit van rust te geven. Voor volwassen honden is dit ongeveer 16 uur rust per dag, het liefst slapend.
Daarnaast kun je ontspanning en rust ook trainen. Heel simpel door de signalen van ontspanning te belonen. Het meest duidelijke is het wanneer jouw hond ergens gaat liggen en een zucht van ontspanning slaakt, leg dan gerust een voertje bij zijn neus neer. Als je dit een paar keer doet zal je gaan merken dat jouw hond succes ervaart met het ergens gaan liggen en dit gedrag dus vaker zal laten zien.
Je kunt het ook in een training oefenen namelijk door ontspanningsoefeningen te combineren met oefeningen die een hoge activiteit vragen. Zoals bijvoorbeeld het liggen op een stretcher of kleedje, even spelen en daarna weer liggen. Daarvoor zal je wel eerst het liggen op een plaats aan moeten leren dat dit gekoppeld wordt aan ontspanning. Want soms kunnen honden er ontspannen uit zien, als in; ze liggen, maar van binnen houden ze zich vooral heel erg in. Waardoor er uiteindelijk een explosie van opgekropte energie uit komt en laat dat nou het tegenovergestelde effect zijn die we willen bereiken.
Welke activiteiten zijn wel geschikt?
Ondanks dat ik in het kopje hierboven zeg dat je eerder te veel dan te weinig kunt doen bedoel ik daarmee zeer zeker niet dat je niks mag doen. Ik heb het dan met name over fysieke activiteiten die actie aanwakkeren, wat geen probleem hoeft te zijn. Maar er zijn genoeg alternatieven die jouw hond uitdagen zonder dat de hond hoog in zijn energie komt.
Om jouw actieve hond voldoende te kunnen uitdagen is variatie het toverwoord. Variatie in alles wat je doet met jouw hond, afhankelijk van het individu uiteraard, dan blijft het interessant voor de hond als je hetzelfde spel op verschillende manieren uit kunt uitvoeren en belonen. Denk daarbij niet aan alleen een bal gooien maar hem ook verstoppen, het apporteren verbeteren, het kunnen aangeven van een specifieke bal (de blauwe bal tussen de andere gele ballen). Om zo een paar voorbeelden te noemen.
De voorbeelden die ik noem zijn met name gericht op mentale uitdagingen. Zet je hond aan het werk en hij zal hieruit veel meer voldoening halen, zeker wanneer jullie echt samen aan de slag gaan.
In het kort
Jouw drukke hond vraagt niet om meer actie maar om meer rust. Vooral hulp bij het reguleren van actie en rust is iets waar jouw hond hulp bij nodig heeft. Je kunt dit doen door het inzetten van management en het volgen van het rustprotocol.
Wil je meer weten over het effect van prikkels in combinatie met druk gedrag? Monique Bladder schreef voor de website Doggo.nl een mooi artikel over drukke honden waarin zij het effect van overprikkeling en stress toelicht. Lees het artikel hier.
Dit artikel is geschreven door Remie Brink van Silver Linings Hondentraining. Overname is niet toegestaan zonder toestemming. Delen van deze link via social media wordt op prijs gesteld.
