Tijdens mijn lessen spreek ik vaak over belonen. We werken tenslotte op een beloningsgerichte manier. Elke hondeneigenaar interpreteert dit anders. Sommige eigenaren vinden een aai over de bol een beloning en andere eigenaren belonen met een stuk biefstuk. Is de beloning die jij voor jouw hond gebruikt voor hem ook wel echt een beloning?
De hond bepaald wat een goede beloning is
Een beloning kan pas als een beloning ingezet worden wanneer de hond het ook als beloning ziet. Dit is niet alleen afhankelijk van het type beloning maar ook van de context waarin de hond de beloning krijgt. Binnenshuis kunnen de gewone brokjes ingezet worden als beloning maar op het trainingsveld zijn die brokjes niet meer interessant. Een aai wanneer je samen op de bank zit vindt de hond waarschijnlijk prettiger dan een aai tijdens de training. Dit heeft er mee te maken dat er bepaalde mate van ontspanning nodig is om echt van een aai te kunnen genieten. Buiten zijn er zoveel afleidingen dat de hond zelden echt ontspannen is en daardoor is een aai meestal geen hele sterke beloning. (Het kan zelfs averechts werken.)
Wat is dan wel een goede beloning?
Voordat je gaat trainen is het belangrijk om te weten voor welke beloning je hond wil werken. Dit hoeven niet altijd koekjes of lappen vlees te zijn, een spelbeloning in de vorm van een trekspelletje kan ook als beloning gezien worden. Ook kun je prima verschillende beloningen afwisselen. In het kort zijn de verschillende typen beloningen in vier categorieën te verdelen. Will to….
- Eat
- Play
- Connect
- Do
De eerste twee; ‘will to eat’ en ‘will to play’ spreken aardig voor zich. De hond wil werken voor voedsel of voor spel. De laatste twee, ‘will to connect’ en ‘will to do’ behoeven wat meer uitleg.
Bij ‘will to connect’ is het namelijk zo dat honden dol zijn op aandacht. Het zijn tenslotte sociale dieren. Wanneer de relatie met jouw hond goed zit kan een hond ook veel waarde hechten aan een sociale beloning. Hierbij zijn er twee voorwaarden, namelijk dat je dus een goede relatie met je hond moet hebben. Als je de hond amper kent ben je praktisch een vreemde voor hem, een sociale beloning is dan een stuk minder krachtig. De tweede voorwaarde is dat de sociale beloning niet verward moet worden met aaien. Zoals ik hierboven al schreef is een aai, ook van een vertrouwenspersoon, in een spannende situatie nauwelijks belonend. Een sociale beloning kun je het best met je stem inzetten.
‘Will to do’ is gebaseerd op wat ook wel het premack principe wordt genoemd. Of wel; oma’s regel, eerst je groente opeten en daarna mag je een toetje. Deze beloning kun je inzetten bij honden die heel graag dingen doet. Denk aan een hond dat heel veel plezier haalt uit het lopen van een behendigheidsparcours of heel graag de tuin in wil. Eerst even rustig wachten en dan mag je door de tunnel, of mag je de tuin in. Je gebruikt een actie als een beloning voor een eerder gevraagd gedrag.
De invloed van de omgeving op het type beloning
Naast dat het belangrijk is om te weten wat jouw hond leuk, leuker en het leukst vindt, is het ook belangrijk om de invloed van de omgeving in rekening te nemen. Namelijk; in hoeverre is er afleiding dat voor jouw hond afleidend is, hoe goed kent hij de oefening al in die omgeving. Een hond die een nieuwe oefening in de woonkamer oefent zal dit veel gemakkelijker afgaan dan wanneer je dezelfde nieuwe oefening naast een supermarkt gaat oefenen. Je hebt dan dus een andere, meer waardevolle, beloning nodig.
Tijdens het trainen in de dagelijkse praktijk is de moeilijkheidsgraad vaak moeilijk in te schatten, er kan zomaar een hond om een hoekje komen die dan ineens wel erg dichtbij staat. Zorg er dan voor dat je verschillende gradaties van beloningen bij je hebt. Een gewone beloning, een iets lekkerdere beloning en een super speciale beloning. De gewone beloning gebruik je voor oefeningen die je hond al goed kan in situaties die bekend zijn voor hem. Iets lekkerdere beloningen zijn erg geschikt voor bekende oefeningen in een nieuwe oefeningen. En die speciale beloning? Die kun je gebruiken voor wanneer de aandacht van de hond echt ergens anders is. Bijvoorbeeld als je langs de hond wil lopen die net om het hoekje kwam en je de aandacht van je hond wil vasthouden.
Nog even dit..
Zoals ik hierboven al schreef speelt de omgeving een grote rol. De reden hiervoor is dat stress een rol kan spelen in het wel of niet willen aannemen van een voertje of spel. De afstand groter maken en het dan nog eens proberen kan helpen.
Houdt er ook rekening mee dat als je met voer wil belonen en je hond al voldaan is, de prikkel om eten aan te nemen natuurlijk veel lager is dan wanneer je zijn ontbijt meeneemt op de wandeling in plaats van vooraf in zijn voerbak doet. Honden vinden het zelfs veel leuker om hun eten te verdienen dan om het ‘gratis’ te krijgen. Met als bonus; je hond krijgt geen dubbele voedingsstoffen binnen, zijn eten moet hij toch al hebben. Waarom niet meenemen op de wandeling. Wij noemen dit creatief voeren, wil je hier meer over weten? Ik leg het je gerust uit.
Daarnaast kan verkeerde timing een eerst lekkere beloning bevuilen. Dit wil zeggen dat de hond langzaam een onprettige associatie op doet met een bepaalde beloning. Denk hierbij aan het volgende voorbeeld: je gebruikt tijdens je gewone wandeling eigenlijk zelden voerbeloningen, maar alleen als je een hond aan ziet komen haal je de voertjes uit je zak. Wat er dan kan gebeuren is dat de voertjes een voorspeller worden van die aankomende hond. Zeker als jouw hond andere honden niet leuk vindt of zelfs bedreigend, dan is dat voertje dus geen beloning meer maar een voorspeller van slecht nieuws. Je timing aanpassen kan dan al een hele hoop helpen.
Wil je meer weten over wat goede beloningen zijn? De website doggo.nl schrijft regelmatig goede artikelen over alles wat met honden te maken heeft. Ook over het onderwerp beloningen hebben zij een duidelijk artikel geschreven. ‘Wat is een goede beloning?’
Dit artikel is geschreven door Remie Brink van Silver Linings Hondentraining. Overname is niet toegestaan zonder toestemming. Delen van deze link via sociale media wordt op prijs gesteld.
